Money.plTechnologieNauka i wiedzaLeksykon PTAPojęcia na literę Z
Leksykon Polskiego Towarzystwa Astronomicznego
A B C D E F G H I J K L M N O P R S T U W Z

Z

  • ZHR

    Zenitalna częstotliwość godzinna (ang. Zenithal Hourly Rate). Teoretyczna maksymalna liczba meteorów, które obserwator może dostrzec na całym niebie w idealnych warunkach i przy radiancie znajdującym się w zenicie. ZHR liczy się w meteorach na...

  • Zając

    łac. Lepus, dop. łac. Leporis, oznaczenie skrótowe: Lep
    Niewielki gwiazdozbiór nieba południowego, w Polsce konstelacja nieba zimowego. Liczba gwiazd widocznych gołym okiem: ok. 40, zajmowany obszar: 290 stopni kw., najjaśniejsze gwiazdy: 3...

  • Zalewski, Bohdan

    12.10.1887 - 6.01.1927 Specjalista w problemach astronomii fundamentalnej. Studia astronomiczne odbył w Odessie. Po studiach "obserwator" i "astronom" w Obserwatorium w Pułkowie. Doktoryzował się w roku 1911. Od 1913 r. "astronom" w filii...

  • Zegar

    łac. Horologium, dop. łac. Horologii, ozn. Hor

    Mały gwiazdozbiór nieba południowego, w Polsce niewidoczny. Oznakowany w 1751 roku przez Nicolasa Louisa de Lacaille.Położony jest poniżej Erydanu, w sąsiedztwie jego najjaśniejszej...

  • Ziemia

    Planeta Układu Słonecznego, trzecia licząc w kolejności rosnącej od Słońca. Kształt kulisty z lekko spłaszczonymi biegunami. Promień orbity 149,6 mln km (1 AU), okres obiegu 365,26 dni, promień 6378 km, masa 5,97e24 kg, obrót wokół osi trwa 24...

  • Zodiak

    inna nazwa: Zwierzyniec Pas nieba leżący wzdłuż ekliptyki. 12 gwiazdozbiorów, przez które biegnie droga Słońca: Baran, Byk, Bliźnięta, Rak, Lew, Panna, Waga, Skorpion, Strzelec, Koziorożec, Wodnik, Ryby. Ekliptyka biegnie też przez gwiazdozbiór...

  • Zonn, Włodzimierz

    14.07.1905 - 28.02.1975 Studia astronomiczne odbył w Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie i tam rozpoczął karierę uniwersytecką w 1923 r. Doktorat w Wilnie w 1935 r. na podstawie rozprawy dotyczącej obserwacji gwiazd zmiennych. Od 1938 r. w...

  • Złota Ryba

    łac. Dorado, dop. łac. Doradus, ozn. Dor Mały gwiazdozbiór nieba pd., w Polsce niewidoczny. Liczba gwiazd widocznych gołym okiem: ok. 20, zajmowany obszar: 179 stopni kw., najjaśniejsze gwiazdy: 4 wielkość gwiazdowa. W Złotej Rybie znajdują się:...

  • zakrycie

    Zasłonięcie mniejszego ciała niebieskiego przez większe np. gwiazdy przez Księżyc

  • zasada antropiczna

    Hipoteza zakładająca, iż z faktu istnienia życia na Ziemi wynikają ograniczenia dla początkowych parametrów ewolucji Wszechświata. Hipotezę tę sformułował R. Dicke.

  • zasada kopernikańska

    zob. zasada kosmologiczna

  • zasada kosmologiczna

    także: zasada kopernikańska Aksjomat w kosmologii wg którego obserwowana część Wszechświata nie różni się w sposób istotny od części nieobserwowanej. Zasada kosmologiczna wywodzi się z postulatu Kopernika, iż Ziemia nie stanowi środka...

  • zaćmienie

    Zasłonięcie jednego ciała niebieskiego przez drugie o podobnych rozmiarach kątowych; np. zaćmienie Słońca, Księżyca oraz zaćmienia jednej gwiazdy przez inną. Zjawisko to występuje, gdy dwa ciała astronomiczne znajda się w jednej linii wraz ze...

  • zenit

    Punkt sfery niebieskiej położony najwyżej nad horyzontem, dokładnie nad głową obserwatora.
    Jest jednym z dwóch miejsc, w którym lokalna oś pionu przecina się ze sferą niebieską. Przeciwległym do zenitu punktem jest nadir.
    Nazwa...

  • zmodyfikowana data juliańska

    oznaczenie: MJD W zmodyfikowanej dacie juliańskiej (MJD - Modified Julian Day) początek dnia przypada na północ, a moment zerowy to 17 listopada 1858 r. Zależność między MJD, a zwykłą datą juliańską (JD) wyraża wzór: MJD = JD - 2.400.000,5

  • zorza polarna

    także: aurora

    Świecenie wysokich warstw atmosfery, zwykle w pobliżu biegunów Ziemi, spowodowane współdziałaniem wiatru słonecznego, ziemskiego pola magnetycznego i wysokich warstw atmosfery. Świecące jony tlenu i azotu emitując linie...