Money.plTechnologieNauka i wiedzaLeksykon PTAPojęcia na literę W
Leksykon Polskiego Towarzystwa Astronomicznego
A B C D E F G H I J K L M N O P R S T U W Z

W

  • WEGA

    Nazwa dwóch radzieckich sond międzyplanetarnych, które w 1984 r. przeleciały koło Wenus i zrzuciły na nią lądowniki i balony do badań atmosfery tej planety, a następnie zostały skierowane do komety Halleya.

  • WENERA

    Radzieckie sondy międzyplanetarne, które skierowane były do Wenus w latach 1961 - 1983. Próbniki i lądowniki wprowadzone przez te sondy do atmosfery tej planety dostarczyły pierwszych obrazów jej powierzchni (WENERA ... i WENERA .....) i pomiarów...

  • WFPC2

    Wide Field Planetary Camera 2 Szerokokątna kamera planetarna teleskopu kosmicznego Hubble'a, której została zainstalowana na teleskopie kosmicznym w pierwszej misji serwisowej w 199.. r. Wraz z kamerą FOC (Faint Object Camera) odkryła i...

  • Waga

    1. łac. Libra, dop. łac. Librae, oznaczenie skrótowe: Lib
    Gwiazdozbiór nieba południowego, w Polsce gwiazdozbiór nieba wiosennego. Należy do gwiazdozbiorów zodiakalnych. Liczba gwiazd widocznych gołym okiem: ok. 50, zajmowany obszar: 538...

  • Warkocz Bereniki

    łac. Coma Berenices, dop. łac. Comae Berenices, ozn. Com Gwiazdozbiór nieba pn., w Polsce gwiazdozbiór nieba wiosennego. Liczba gwiazd widocznych gołym okiem: ok. 50, zajmowany obszar: 386 stopni kw., najjaśniejsze gwiazdy: alfa - Diadem (5,22...

  • Warsztat Rzeźbiarski

    zob. Rzeźbiarz

  • Wega

    Inne nazwy: Alfa Lyrae; Vega; Fidis; Harp Star Oznaczenia: HR 7001, HD 172167, Alfa Lyr Najjaśniejsza gwiazda konstelacji Lutni, jedna z najjaśniejszych na niebie. Jasność V = 0,03 mag, wskaźnik barwy (B-V) = 0,00 mag, typ widmowy A0 Va,...

  • Wenus

    Planeta Układu Słonecznego, druga licząc w kolejności rosnącej od Słońca. Trzecia pod względem jasności obiektem na niebie. Promień orbity 108,2 mln km (0,72 AU), okres obiegu 224,70 dni, promień 6052 km, masa 4,87e24 kg, obrót wokół osi 243 dni...

  • Whipple, Fred Lawrence

    5.11.1906 - żyje Fred Whipple urodził się w rodzinie farmerskiej w stanie Iowa w USA. Swą edukację astronomiczną zdobył na Uniwersytecie Kalifornijskim w Los Angeles, a w czasie studiów doktorskich w Berkeley pomagał liczyć pierwszą orbitę nowo...

  • Wielka Niedźwiedzica

    łac. Ursa Maior, dop. łac. Ursa Maioris, ozn. UMa Duży gwiazdozbiór okołobiegunowy nieba pn. W Polsce widoczny cały rok. Liczba gwiazd widocznych gołym okiem: ok. 125, zajmowany obszar: 1280 stopni kw., najjaśniejsze gwiazdy: alfa - Dubhe (1,79...

  • Wielki Atraktor

    Skupisko gromad galaktyk rozciągające się w gwiazdozbiorze Hydry i Centaura. W jego kierunku porusza się Lokalna Grupa Galaktyk (wraz z Drogą Mleczną).

  • Wielki Pies

    łac. Canis Maior, dop. łac. Canis Maioris, ozn. CMa Gwiazdozbiór nieba pd., w Polsce gwiazdozbiór nieba zimowego. Liczba gwiazd widocznych gołym okiem: ok. 80, zajmowany obszar: 380 stopni kw., najjaśniejsze gwiazdy: alfa - Syriusz (-1,46 mag),...

  • Wielki Wóz

    Siedem najjaśniejszych gwiazd w gwiazdozbiorze Wielkiej Niedźwiedzicy: Alioth, Dubhe, Alkaid, Mizar, Merak, Phecda, Megrez. Gwiazdy te tworzą na niebie łatwy do rozpoznania, charakterystyczny układ.

  • Wieloryb

    łac. Cetus, dop. łac. Ceti, oznaczenie skrótowe: Cet
    Duży gwiazdozbiór leżący po obu stronach równika niebieskiego. W Polsce gwiazdozbiór nieba jesiennego. Liczba gwiazd widocznych gołym okiem: ok. 100, zajmowany obszar: 1231 stopni kw.,...

  • Wierzbiński, Stefan

    5.08.1910 - 14.07.1976 Studia astronomiczne odbył w latach 1934-1939 w Poznaniu. Od 1937 pracownik tamtejszego Obserwatorium Astronomicznego, którego zadaniem były obserwacje i prace teoretyczno-rachunkowe dotyczące wyznaczeń orbit komet i gwiazd...

  • Wilk

    łac. Lupus, dop. łac. Lupi, ozn. Lup

    Gwiazdozbiór nieba południowego, częściowo widoczny w Polsce wiosną. Liczba gwiazd widocznych gołym okiem: ok. 70, zajmowany obszar: 334 stopnie kw., najjaśniejsze gwiazdy: 2 wielkość gwiazdowa....

  • Wilk, Antoni

    19.12.1876 - 14.02.1940 Polski odkrywca 4 komet: 1925 XI, 1930 II, 1930 III, 1937 II. W Krakowie ukończył Gimnazjum im. Sobieskiego w 1898 i Uniwersytet Jagielloński w 1904 r., a w 1908 r. uzyskał na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie stopień...

  • Witkowski, Józef

    1892 - 25(lub 26?).05.1976 Wybitny specjalista w dziedzinie astronomii klasycznej, w szczególności astrometrii i mechaniki nieba. Urodzony w Odessie i tam wykształcony: ukończył gimnazjum klasyczne w roku powrotu komety Halleya i Uniwersytet...

  • Wiśniewski, Wiesław Zygmunt

    2.05.1931-28.02.1994 Wychowanek Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu (1949-1952, mgr grudzień 1952) , pracownik Uniwersytetu Jagiellońskiego (1953-1963 i 1967-1972) i Lunar and Planetary Laboratory w Tucson w Arizonie, USA (1963-1967 i od...

  • Wodnik

    1. łac. Aquarius, dop. łac. Aquarii, oznaczenie skrótowe: Aqr
    Najstarszy gwiazdozbiór nieba południowego, należący do konstelacji zodiakalnych. W Polsce gwiazdozbiór nieba jesiennego. Liczba gwiazd widocznych gołym okiem: ok. 90, zajmowany...

  • Wolarz

    łac. Bootes, dop. łac. Bootis, ozn. Boo Gwiazdozbiór nieba pn., w Polsce gwiazdozbiór nieba wiosennego. Liczba gwiazd widocznych gołym okiem: ok. 90, zajmowany obszar: 907 stopni kw., najjaśniejsza gwiazda: alfa - Arktur (-0,04 mag), będąca...

  • Woźnica

    łac. Auriga, dop. łac. Aurigae, ozn. Aur Gwiazdozbiór nieba pn., w Polsce najlepiej widoczny zimą. Liczba gwiazd widocznych gołym okiem: ok. 90, zajmowany obszar: 657 stopni kw., najjaśniejsze gwiazdy: alfa - Kapella (0,08 mag), beta - Menkalinan...

  • Wszechświat

    Także: kosmos

    Ogół czasoprzestrzeni zawierający materię i energię. Według najpowszechniej przyjmowanych modeli Wszechświat ma około 15 mld lat, miał swój początek w Wielkim Wybuchu, a obserwacjom dostępna jest jedynie jego część.

  • Wąż

    łac. Serpen, dop. łac. Serpentis, oznaczenie skrótowe: Ser
    Gwiazdozbiór leżący po obu stronach równika niebieskiego. W Polsce gwiazdozbiór nieba letniego. Liczba gwiazd widocznych gołym okiem: ok. 60, zajmowany obszar: 637 stopni kw.,...

  • Wąż Wodny

    łac. Hydrus, dop. łac. Hydri, ozn. Hyi Niewielki gwiazdozbiór nieba pd., w Polsce niewidoczny. Liczba gwiazd widocznych gołym okiem: ok. 20, zajmowany obszar: 243 stopnie kw., najjaśniejsze gwiazdy: 3 wielkość gwiazdowa.

  • Węgielnica

    łac. Norma, dop. łac. Normae, ozn. Nor Mały gwiazdozbiór nieba pd., w Polsce niewidoczny. Liczba gwiazd widocznych gołym okiem: ok. 20, zajmowany obszar: 165 stopni kw., najjaśniejsze gwiazdy: 4 wielkość gwiazdowa.

  • Wężownik

    łac. Ophiuchus, dop. łac. Opchiuchi, ozn. Oph. Gwiazdozbiór znajdujący się po obu stronach równika niebieskiego. W Polsce gwiazdozbiór nieba letniego. Liczba gwiazd widocznych gołym okiem: ok. 100, zajmowany obszar: 948 stopni kw., najjaśniejsza...

  • watt

    Jednostka mocy w układzie SI, równoważna jednemu dżulowi energii na sekundę. Oznaczenie skrótowe: W.
    Nazwa jednostki pochodzi od nazwiska brytyjskiego wynalazcy i inżyniera Jamesa Watta.

  • wiatr słoneczny

    Strumień cząstek elementarnych i jonów, które wyparowują lub są wyrzucane w przestrzeń kosmiczną ze Słońca.

  • widmo absorpcyjne

    Ciemne linie widmowe na tle jasnego widma ciągłego.

  • widmo błyskowe

    Widmo liniowe emisyjne (jasne linie) produkowane przez niższe warstwy atmosfery Słońca widoczne tylko przez krótki moment na chwilę przed i po fazie zaćmienia całkowitego Słońca

  • wielkie koło

    Linia przecięcia powierzchni sfery niebieskiej i płaszczyzny przechodzącej przez środek sfery.

  • wielkość gwiazdowa

    także: magnitudo, ozn.: mag, ozn.: m (litera 'm' jako indeks górny) Miara natężenia promieniowania od gwiazdy. Już w starożytności wprowadzono podział gwiazd widocznych gołym okien na: najjaśniejsze - pierwszej wielkości (1 mag), aż do...

  • wskaźnik barwy (CI)

    Różnica między fotograficzną i wizualną jasnością gwiazdy (mphot - mvis) = CI. Wskaźnik barwy równa się zero dla gwiazd typu widmowego A0, których temperatura powierzchniowa jest 10 000 K; jest on ujemny dla gwiazd gorętszych, a dodatni dla gwiazd...

  • współczynnik refrakcji

    Stosunek prędkości światła w próżni do prędkości światła w danym materiale

  • wznoszenie proste

    zob. rektascencja

  • węzeł orbity

    Powiązane terminy: węzły orbity, linia węzłów Punkt (punkty, linia) przecięcia płaszczyzny orbity planety lub satelity z płaszczyzną ekliptyki.

  • węzeł wstępujący

    Węzeł orbity, w którym ciało niebieskie zmienia heliocentryczną szerokość ekliptyczną z ujemnej na dodatnią.

  • węzeł zstępujący

    Węzeł orbity, w którym ciało niebieskie zmienia heliocentryczną szerokość ekliptyczną z dodatniej na ujemną.