Niemiecko-amerykańsko-angielski satelita rentgenowski (zakres promieniowania 0,2 - 2 keV) i ultrafioletowy (lambda 0,6 - 70 nm). Wyniesiony na orbitę okołoziemską w 1 kwietnia 1990 r. pracował do .... Czułość teleskopu rentgenowskiego na tym...
1. łac. Cancer, dop. łac. Cancri, ozn. Cnc
Słabo wyraźny gwiazdozbiór nieba północnego, należący do konstelacji zodiakalnych. W Polsce gwiazdozbiór nieba letniego. Liczba gwiazd widocznych gołym okiem: ok. 60, zajmowany obszar: 506 stopni...
Wtórna jonizacja, powtórna jonizacja (ang. reionization, secondary ionization) - zjawiska, które miały miejsce w początkowych etapach epoki galaktycznej, kiedy powstawały pierwsze źródła jonizujące ośrodek. Re-jonizacja polega na jonizacji...
Także: Rhea
Lodowy księżyc Saturna, czternasty według kolejności rosnącej od planety. Odkrywca: G. Cassini (1672). Wielka półoś orbity 527.040 km, okres orbitalny 4,518 dni, promień 764 km, masa 2,49e21 kg. Model budowy zakłada, że we...
Inne nazwy: Beta Orionis; Algebar; Elgebar Oznaczenia HR 1713, HD 34085, Beta Ori Najjaśniejsza gwiazda konstelacji Oriona, jedna z najjaśniejszych na niebie. Jasność V = 0,12 mag, wskaźnik barwy (B-V) = -0,03 mag, typ widmowy B8 Ia, współrzędne...
Księżyc Urana, ósmy wg kolejności rosnącej od planety. Odkryty w 1986 roku przez VOYAGERA 2. Wielka półoś orbity 69.927 km, okres orbitalny 0,558 dnia, promień 27 km. Rozalinda jest córką wygnanego Księcia "As You Like It" Szekspira.
łac. Puppis, dop. łac. Puppis, ozn. Pup Gwiazdozbiór nieba pd., w Polsce widoczny częściowo zimą. Liczba gwiazd widocznych gołym okiem: ok. 140, zajmowany obszar: 673 stopnie kw., najjaśniejsze gwiazdy: 3 wielkość gwiazdowa. Kiedyś razem z Kilem i...
25.10.1877 - 18.02.1957 Zwany "Dziekanem astronomów amerykańskich" Russell był wielkim autorytetem jako badacz, nauczyciel i popularyzator astronomii pierwszej połowy XX w. Sześćdziesiąt lat spędził w Uniwersytecie w Princeton jako student,...
łac. Volans, dop. łac. Volantis, ozn. Vol Mały gwiazdozbiór nieba pd., w Polsce niewidoczny. Liczba gwiazd widocznych gołym okiem: ok. 20, zajmowany obszar: 141 stopni kw., najjaśniejsze gwiazdy: 3 wielkość gwiazdowa.
łac. Piscis Austinus (lub Piscis Australis), dop. łac. Piscis Austrini (lub Piscis Australis), ozn. PsA Niewielki gwiazdozbiór nieba pd. W Polsce widoczny tylko jesienią. Liczba gwiazd widocznych gołym okiem: ok. 25, zajmowany obszar: 245 stopni...
6.05.1898 - 1988 Rachmistrz naukowy w Obserwatorium Krakowskim od 1921 do 1923 r. Od 1.10.1923 asystent w Obserwatorium Warszawskim. Doktorat w Krakowie w 1926 r. na podstawie pracy analizującej XIX-wieczne warszawskie obserwacje zakryć gwiazd...
25.07.1923 - 5.04.1995 Astronom wrocławski, syn Eugeniusza. Opracował katalog pozycyjny "gwiazd słabych" w systemie FK3 przy pomocy wrocławskich instrumentów astrometrycznych. Interesował się historią astronomii, wydał kilka książek na ten temat.
1. łac. Pisces, dop. łac. Piscium, ozn. Psc Gwiazdozbiór położony po obu stronach równika niebieskiego, należący do konstelacji zodiakalnych. W Polsce gwiazdozbiór nieba jesiennego. Liczba gwiazd widocznych gołym okiem: ok. 75, zajmowany obszar:...
27.09.1918 - 14.10.1984 Studia wyższe odbył w Bradfield i w Oksfordzie. W czasie wojny pomagał rozwijać techniki radarowe w ramach departamentu Obrony. Po wojnie, na Uniwersytecie w Cambridge stał się liderem rozwoju radioastronomii. Używając...
łac. Caelum, dop. łac. Caeli, ozn. Cae Mały gwiazdozbiór nieba pd., w Polsce widoczny częściowo na niebie zimowym. Liczba gwiazd widocznych gołym okiem: ok. 10, zajmowany obszar: 125 stopni kw., najjaśniejsze gwiazdy: 5 wielkość gwiazdowa.
łac. Lynx, dop. łac. Lyncis, oznaczenie skrótowe: Lyn
Gwiazdozbiór nieba południowego, częściowo okołobiegunowy. Odkrywca: J. Heweliusz (1960). W Polsce gwiazdozbiór nieba zimowego. Liczba gwiazd widocznych gołym okiem: ok. 60, zajmowany...
łac. Sculptor, dop.łac. Sculptoris, ozn. Scl inna nazwa: Warsztat Rzeźbiarski Gwiazdozbiór nieba pd., w Polsce widoczny częściowo na niebie jesiennym. Liczba gwiazd widocznych gołym okiem: ok. 30, zajmowany obszar: 475 stopni kw., najjaśniejsze...
Punkt na sferze niebieskiej, z którego wydają się wybiegać meteory należące do jednego roju.
Dziedzina astronomii zajmująca się badaniem Wszechświata w zakresie fal radiowych (fale milimetrowe i dłuższe). Pierwszych obserwacji promieniowania radiowego z kosmosu dokonał K. Jansky w 1932 r.
Ciąg geometryczny, który w przybliżeniu określa odległość planet od Słońca w jednostkach astronomicznych. Rn = 0,4 + 0,3 x 2n gdzie r to średnia odległość planety od Słońca w j.a., n = minus nieskończoność dla Merkurego, a 0, 1, 2, 3, ... dla...
Także: wznoszenie proste Odległość kątowa południka obiektu niebieskiego (gwiazdy lub planety) od południka zerowego czyli płaszczyzny wielkiego koła przechodzącego przez punkt równonocy wiosennej (punkt Barana) we współrzędnych równikowych.
Jednostka czasu, której podstawą jest ruch obiegowy Ziemi wokół Słońca. Stanowi odstęp w czasie między dwoma położeniami Ziemi w trakcie jej ruchu po orbicie wokół Słońca. Dla obserwatora z Ziemi, rokiem jest okres potrzebny do zakończenia przez...
Odstęp czasu pomiędzy dwoma kolejnymi przejściami Ziemi przez peryhelium. Albo: okres, w którym anomalia Ziemi rośnie o kąt pełny. Jest krótszy od roku gwiazdowego ze względu na ruch linii apsyd. Trwa 365 dni 5 godz 9 min 10 s
Także: rok Bessela Odstęp czasu pomiędzy dwoma kolejnymi przejściami Słońca przez punkt o długości ekliptycznej 280 stopni. Trwa tyle samo co rok zwrotnikowy, czyli 365 dni 5 godz 48 min 46 s (365,242199 średniej doby słonecznej).
Odstęp czasu, w którym, w swoim ruchu po ekliptyce, Słońce znajdzie się ponownie na tle tych samych gwiazd. Jest on dłuższy od roku zwrotnikowego na skutek precesji osi Ziemi. Trwa 365 dni 6 godz 9 min 10 s (365,256363 średniej doby słonecznej).
Okres czasu w kalendarzu gregoriańskim, obowiązującym w większości krajów na świecie. Trwa 365 dni (średnich słonecznych), a w latach przestępnych 366 dni. Lata przestępne to takie, których liczba jest podzielna przez 4, oprócz podzielnych przez...
Okres czasu, w którym oś Ziemi zakreśla pełny stożek podczas precesji. Liczy ok. 25700 lat.
Rok kalendarzowy liczący 366 dni. Standardowy rok kalendarzowy wynosi 365 dni. Dodatkowy dzień doliczony jest w celu wyrównania różnicy między rokiem kalendarzowym a astronomicznym.
W kalendarzu gregoriańskim, obowiązującym w Polsce dzień...
Odstęp czasu pomiędzy dwoma kolejnymi przejściami Słońca przez ten sam węzeł orbity Księżyca. Trwa 346 dni 14 godz 52 min 54 s.
Odstęp czasu pomiędzy dwoma kolejnymi przejściami Słońca przez punkt Barana. Trwa 365 dni 5 godz 48 min 46 s (365,242199 średniej doby słonecznej). Po jego upływie powtarzają się pory roku, stanowi podstawę kalendarzy.
Rok kalendarzowy liczący 365 dni.
Jednostka długości równa odległości jaką przebywa światło w próżni w ciągu roku. W astronomii częściej stosowaną jednostką w odległościach międzygwiazdowych jest parsek. 1 r.św. = 9,4605 x 1015 m = 6,324 x 104 AU = 0,3066 pc.
Obrót lub wirowanie jakiegoś ciała wokół osi przechodzącej przez to ciało.
błysk gamma, GRB, ang. Gamma Ray Burst Krótkotrwały błysk promieniowania gamma. Rejestruje się błyski gamma trwające od ułamków sekund do kilkudziesięciu minut. Należą do najjaśniejszych źródeł promieniowania we Wszechświecie. Pojawiają się na...
Roczna zmiana współrzędnych równikowych gwiazdy spowodowana jej ruchem w przestrzeni.
Zgrupowanie meteoroidów poruszających się po wspólnej orbicie wokół Słońca. Powstaje np. podczas rozpadu komety. Podczas przecięcia się z orbitą Ziemi następuje nasilenie liczby zjawisk "spadających gwiazd", dodatkowo wydają się one wybiegać z...
Różnica między prawdziwym czasem słonecznym a średnim czasem słonecznym; inaczej różnica czasu między średnim południem a położeniem Słońca prawdziwego przed lub za miejscowym południkiem niebieskim.
Związek między ciśnieniem i gęstością (lub temperaturą) w określonym stanie fizycznym materii.
Rzut równika ziemskiego na sferę niebieską; jest to koło wielkie, odległe o 90 stopni od obu biegunów niebieskich.