MErcury Surface, Space ENvironment, GEochemistry, and Ranging - amerykańska sonda wystrzelona przez NASA w sierpniu 2004. Jest to pierwsza sonda, która będzie orbitować wokół Merkurego. Wykonała jeden przelot obok Ziemi, dwa obok Wenus i trzy...
zob. zmodyfikowana data juliańska
łac. Pictor, dop. łac. Pictoris, ozn. Pic inna nazwa: Sztaluga Niewielki gwiazdozbiór nieba pd., w Polsce niewidoczny. Liczba gwiazd widocznych gołym okiem: ok. 30, zajmowany obszar: 247 stopni kw., najjaśniejsze gwiazdy: 3 wielkość gwiazdowa.
Planeta Układu Słonecznego, czwarta licząc w kolejności rosnącej od Słońca. Promień orbity 227,94 mln km (1,52 AU), okres obiegu 1,8809 lat, promień 3397 km, masa 6,42e24 kg, obrót wokół osi trwa 1,03 dnia. Posiada cienką atmosferę. Geologicznie i...
łac. Ursa Minor, dop. łac. Ursa Minoris, ozn. UMi Gwiazdozbiór okołobiegunowy nieba pn., znajdujący się wokół bieguna pn. W Polsce widoczny cały rok. Liczba gwiazd widocznych gołym okiem: ok. 20, zajmowany obszar: 256 stopni kw., najjaśniejsze...
łac. Leo Minor, dop. łac. Leonis Minoris, ozn. LMi Niewielki gwiazdozbiór nieba pn., w Polsce gwiazdozbiór nieba wiosennego. Liczba gwiazd widocznych gołym okiem: ok. 20, zajmowany obszar: 232 stopnie kw., najjaśniejsze gwiazdy: 4 wielkość gwiazdowa.
łac. Canis Minor, dop. łac. Canis Minoris, ozn. CMi Mały gwiazdozbiór nieba pn. W Polsce gwiazdozbiór nieba zimowego. Liczba gwiazd widocznych gołym okiem: ok. 20, zajmowany obszar: 183 stopnie kw., najjaśniejsza gwiazda: alfa - Procjon (0,38 mag).
14.06.1901 - 22.12.1995 Współzałożyciel Polskiego Towarzystwa Miłośników Astronomii i Uranii, czasopisma PTMA. Studia astronomiczne i doktorat (1931) na Uniwersytecie Jagiellońskim. Pracownik Obserwatorium Astronomicznego UJ w latach 1927-1934,...
Planeta Układu Słonecznego, pierwsza licząc w kolejności rosnącej od Słońca. Promień orbity 57,91 mln km (0,38 AU), okres obiegu 87,97 dni, promień 2440 km, masa 3,30e23 kg, obrót wokół osi 58,6 dni. Merkury znany jest od starożytności. Według...
26.06.1730 - 12.04.1817 Pracownik Obserwatorium Morskiego w Paryżu. Odkrywca 16 komet i autor katalogu mgławic, który w założeniu miał chronić odkrywców komet od pomyłek. Katalog Messiera zawiera 105 obiektów, w tym nierozróżnialnych wtedy (ok....
Najbliższy, wewnętrzny księżyc Jowisza, pierwszy według kolejności rosnącej od planety. Odkrywca: S. Synnott (1979). Wielka półoś orbity 128.000 km, okres orbitalny 0,295 dnia, promień 20 km, masa 9,56e16 kg. Księżyc leży w obszarze głównego...
19.12.1852 - Fizyk amerykański polskiego pochodzenia (urodzony w Strzelnie na Kujawach). Twórca interferometru optycznego, który został przez niego wykorzystany m.in. do pomiaru średnic gwiazdowych (pierwszy pomiar średnicy alfa Orionis...
łac. Microscopium, dop. łac. Microscopii, oznaczenie skrótowe: Mic
Mały gwiazdozbiór nieba południowego, w Polsce widoczny jedynie częściowo latem. Okrywca: N. L. de Lacaille (1751). Liczba gwiazd widocznych gołym okiem: ok. 20, zajmowany...
Księżyc Saturna, siódmy wg kolejności rosnącej od planety. Odkrywca: W. Herschel (1789). Wielka półoś orbity 185.520 km, okres orbitalny 0,942 dnia, promień 199 km, masa 3,80e19 kg. Na powierzchni księżyca charakterystyczny jest krater Herschel o...
Najmniejszy księżyc Urana, dwunasty według kolejności rosnącej od planety. Odkrywca: G. Kuiper (1948). Wielka półoś orbity 129.850 km, okres orbitalny 1,414 dni, promień 236 km, masa 6,3e19 kg. Posiada najbardziej różnorodną strukturę geologiczną...
1818 - 1889 Amerykanka, jedna z pierwszych kobiet astronomek. Jej ojciec miał małe obserwatorium, gdzie młoda Maria rozmiłowała się w astronomii. Ogólne uznanie zdobyła po odkryciu komety teleskopowej w roku 1847. Dziesięć lat później została...
Skrót: MUA lub IAU (ang. International Astronomical Union / fr. Union Astronomique Internationale - IAU/UAI) Międzynarodowa organizacja zawodowych astronomów zrzeszająca (rok 2002) przeszło 8 tyś. astronomów (minimum z doktoratem) rekomendowanych...
Najczęściej używany i uznawany model Wszechświata. Cechy: Wszechświat przestrzennie płaski, w dużej skali jednorodny i izotropowy, wypełniony promieniowaniem, zwykłą materią, ciemną materią niebarionową i stałą kosmologiczną.
9.01.1902 - 21.02.1999 Polski i amerykański fizyk. Wybitny specjalista fizyki węgla. W 1919 r. współzałożyciel międzyszkolnego "Koła Miłośników Astronomii" i (wydawanego metodą litograficzną) kwartalnika "Uranja", którego był pierwszym redaktorem....
Po hiszpańsku Cerro Paranal, szczyt górski (2635 m npm) na pustyni Atacama w Andach Chilijskich, na której Europejskie Obserwatorium Południowe (ESO) pobudowało Bardzo Duży Teleskop (VLT).
łac. Musca, dop. łac. Muscae, ozn. Mus Mały gwiazdozbiór nieba południowego, znajdujący się w okolicach bieguna południowego, w Polsce niewidoczny. Liczba gwiazd widocznych gołym okiem: ok. 30, zajmowany obszar: 138 stopni kw., najjaśniejsze...
Ultramagnetyczne młode gwiazdy neutronowe. Ujawniają się też jako pulsary rentgenowskie. Źródłem zasilania ich promieniowanie nie jest ani rotacja, ani akrecja materii, a energia pola magnetycznego i jego anihilacja. Pola magnetyczne tych obiektów...
Akronim od "microwave ampliphication by stimulated emission". Urządzenie wykorzystujące naturalne oscylacje atomów lub molekuł do wzmocnienia promieniowania w mikrofalowej dziedzinie widma elektromagnetycznego.
Wzmocnienie promieniowania mikrofalowego materii międzygwiazdowej (zwykle wokółgwiazdowego gazu) mechanizmem maserowym.
Gałąź astronomii, która zajmuje się głównie mechaniką ruchu ciał niebieskich (głównie planet i satelitów) pod działaniem sił grawitacji w przestrzeni.
Jednostka długości równa 1 000 000 parseków. Zgodnie z zasadami tworzenia przedrostków dla dziesiętnych wielokrotności jednostek miar, mega oznacza milion.
W astrofizyce, wszystkie pierwiastki cięższe od wodoru i helu nazywa się metalami. Gwiazdy i cały Wszechświat składają się z wodoru (X), helu (Y) i śladowych ilości metali (Z) - mówi się w żargonie astrofizycznym.
Ilość metali w gwiazdach...
Nazwa potoczna: spadająca gwiazda Ślad na niebie wywołany przelotem przez atmosferę meteoroidu. Większość meteoroidów zostaje zniszczona w atmosferze, nieliczne spadają na powierzchnię jako meteoryty.
pot. spadająca gwiazda Świetlny ślad towarzyszący przelotowi meteoroidu przez ziemską atmosferę.
Mały skalisty obiekt krążący wokół Słońca.
Nauka o zjawiskach zachodzących w atmosferze ziemskiej. Zagadnieniami meteorologii są np. prognozowanie pogody czy badanie zmian klimatu.
Skała pochodzenia pozaziemskiego znaleziona na powierzchni Ziemi.
Według badaczy meteoryty pochodzą z planetoid, które są względem siebie przeciwstawne i podczas wypadnięcia z orbity znalazły się na orbicie Ziemi. Znaczna ilość tych...
Rozszerzająca się otoczka gazowa odrzucona przez czerwonego olbrzyma. Nazwa pochodzi od faktu, iż w niewielkich teleskopach przypomina tarczę planety.
Wielkie koło, którego płaszczyzna przechodzi przez miejsce obserwacji, biegun niebieski i zenit miejsca obserwacji.
Okres czasu, w którym anomalia księżyca rośnie o kąt pełny (360 stopni). Trwa 27,554552 dni.
także: miesiąc syderyczny Średni czas obiegu Księżyca wokół Ziemi, po którym wraca on w to samo miejsce na tle gwiazd. Trwa 27,321661 dni.
Średni okres czasu pomiędzy dwoma kolejnymi przejściami Księżyca przez ten sam węzeł orbity. Trwa 27,212221 dni.
zob. miesiąc gwiazdowy
Średni okres czasu pomiędzy dwoma kolejnymi nowiami Księżyca. Trwa 29,530589 dni.
Szczególny przypadek soczewkowania grawitacyjnego w sytuacji gdy soczewkami grawitacyjnymi są obiekty o masie gwiazdowej lub mniejszej. Zjawiska mikrosoczewkowania grawitacyjnego używa się m.in. do poszukiwania planet pozasłonecznych.
zob. ekscentryczność orbity
1) jednostka czasu licząca 60 sekund (lub 1/60 godziny) 2) jednostka miary kątowej równa 1/60 stopnia
Osoba interesująca się astronomią, traktująca tę dziedzinę jako hobby. Wielu miłośników astronomii posiada własne teleskopy, a niektórzy prowadzą obserwacje astronomiczne o znaczeniu naukowym. Istnieje wiele organizacji zrzeszających miłośników...
Sposób podawania odległości do obiektu w postaci różnicy między jego obserwowaną a absolutną wielkością gwiazdową. Zależność między wielkościami gwiazdowymi a odległościa wyraża wzór: m - M = 5 * log (d/10), gdzie d - odległość do obiektu w...
także: cząsteczka Związek dwóch lub więcej atomów; najmniejsza cząsteczka jakiejś substancji, która jeszcze zachowuje wszystkie właściwości tej substancji
Naukowe badanie form oraz struktur i procesów, które wpływają na kształt powierzchni.
W geologii zewnętrzna struktura, forma i ułożenie skał w stosunku do danej powierzchni planety. Kształtuje się w wyniku istnienia procesów...