efekt cieplarniany

także: efekt szklarniowy

Jest to wzrost temperatury w dolnych warstwach atmosfery, gdy przychodzące promieniowanie słoneczne ogrzewa powierzchnie jakiejś planety, a promieniowanie cieplne tej powierzchni jest blokowane przez atmosferę (głównie przez dwutlenek węgla i parę wodną). Efekt ten jest znaczący, lub nawet duży na Wenus i Ziemi, a zaniedbywalny na Marsie. Występuje również na księżycu Saturna, Tytanie.
Ruch energii od powierzchni Ziemi w wyższe poziomy powstaje w wyniku działania kilku zjawisk, między innymi konwekcji, pochłaniania i nadawaniem promieniowania cieplnego.
Zjawisko efektu cieplarnianego na Ziemi związany jest nie tylko z podwyższenia temperatury wywołanego czynnikami naturalnymi, ale także ze zmianami w jego obszarze, które powstają w wyniku nadmiernej emisji gazów cieplarnianych przez działalności człowieka. Zaburzony mechanizm powoduje uszkodzenie ozonosfery, przez co ilość szkodliwego promieniowania UV docierającego do powierzchni Ziemi stale rośnie.
Naturalny efekt cieplarniany jest przyjazny dla Ziemi, gdyż wzrost temperatury wpływa pozytywnie na warunki życia. Z kolei szkodliwy efekt cieplarniany kojarzony z globalnym ociepleniem powoduje wiele szkód w środowisku naturalnym Ziemi.