Money.plTechnologieNauka i wiedzaLeksykon PTADziewulski, Władysław
Leksykon Polskiego Towarzystwa Astronomicznego
A B C D E F G H I J K L M N O P R S T U W Z

Dziewulski, Władysław

2.09.1878 - 6.02.1962
Urodził się w Warszawie, studia wyższe odbył na wydziale fizyczno-matematycznym Uniwersytetu Warszawskiego. Po nich najpierw odbył roczny staż w Getyndze, gdzie powrócił w latach 1907-1909 i pod okiem Karla Schwarzschilda zapoznawał się z nowoczesną fotometrią fotograficzną. Po pierwszym powrocie z Getyngi w 1903 r. został zatrudniony w Obserwatorium Astronomicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego W roku 1906 uzyskał tam doktorat na podstawie pracy pt. "Wiekowe perturbacje Marsa w ruchu Erosa". Później w Getyndze uczestniczył w wykonaniu fundamentalnego katalogu jasności fotograficznych gwiazd okołobiegunowych oraz badał ruchy przestrzenne gwiazd. W roku 1914 złożył w Uniwersytecie Jagiellońskim podanie o habilitację, która, z powodu wojny, odbyła się dopiero w roku 1916. W 1918 r. przenosi się do Wilna, gdzie uczestniczy w odbudowie tamtejszego ośrodka naukowego i obserwatorium astronomicznego, które było najstarszym polskim obserwatorium. Sam prowadził badania w dziedzinie mechaniki nieba, astronomii gwiazdowej i fotometrii gwiazd zmiennych. Dba bardzo o rozwój kadry naukowej, prowadzi wykłady, seminaria, zdobywa środki na staże zagraniczne swych młodszych kolegów. Na peryferiach miasta buduje "nowe" obserwatorium. Badania swego ośrodka kieruje na nowe dziedziny: fotometrii fotograficznej i spektroskopii. Instaluje 45 cm teleskop ze spektrografem bezszczelinowym, którym pierwsze widma zostały uzyskane w 1939 r. W życiu uniwersyteckim był bardzo aktywny: był dziekanem (1921/1922), rektorem (1924/1925) i prorektorem (1926-1929). Już na początku II Wojny Światowej usunięty przez Litwinów z Obserwatorium wraz ze wszystkimi astronomami. Spośród 10 astronomów wileńskich 7 osób zginęło, zostało zamęczonych lub przedwcześnie zmarło z trudów wojennych. Tylko troje ocalało i w lipcu 1945 r. przybyło do Torunia, gdzie po raz trzeci w życiu przypadło Dziewulskiemu organizować życie naukowe Uniwersytetu i budować od podstaw Obserwatorium. Był pierwszym prorektorem Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, zabiegał o budowę Obserwatorium daleko od miasta, i o instrumenty astronomiczne. Prowadził wykłady oraz seminaria aż do 82 roku życia i własne badania (ciągle w tych samych dziedzinach astronomii) aż do ostatnich chwil życia. Do roku 1952 kierował Zespołem Katedr Astronomicznych UMK.
Opublikował ponad 200 prac naukowych. Pod Jego kierunkiem wykonano w Toruniu 2 prace doktorskie i 2 przewody habilitacyjne
Był wielokrotnie odznaczany i wyróżniany. Doktorat honorowy nadał Mu Uniwersytet Mikołaja Kopernika w roku 1961. Był prezesem (1949-1956) i honorowym członkiem Toruńskiego Towarzystwa Naukowego. Był członkiem rzeczywistym Polskiej Akademii Nauk.
Swoją dobrocią i kulturą podbijał serca wszystkich, którym dane było z Nim się zetknąć.
Jego imieniem nazwano krater na Księżycu i Planetarium w Toruniu.



Zobacz także
  • Scharzschild, Martin

    31. 05. 1912 - 10. 04. 1997Urodzony w Getyndze (syn Karla S.) i tam wykształcony. Niemcy opuszcza w 1936 r. najpierw udaje się do Oslo, następnie do Uniwersytetu Harvarda i Uniwersytetu Columbia. W...

  • Urania - Postępy Astronomii

    Dwumiesięcznik poświęcony upowszechnianiu wiedzy astronomicznej. Czasopismo powstało z połączenia w roku 1998 "Uranii" (wydawanego od 1922 r. miesięcznika PTMA) z "Postępami Astronomii"...

  • izotop

    Jedna z wielu form, jaką może przybrać atom danego pierwiastka różniących się między sobą liczbą neutronów w jądrze atomowym.

  • Wzór na przekątną sześciokąta

    Sześciokąt foremny to wielokąt o sześciu bokach, którego wszystkie boki są równej długości, oraz wszystkie kąty równe. Każdy jego kąt ma miarę:Sposób kreślenia sześciokąta foremnego:Aby...

  • Wzór na pole okręgu

    Okrąg nie ma pola!Okrąg to zbiór wszystkich punktów odległych o długość promienia (r) od ustalonego punktu, zwanego środkiem okręgu. Inaczej mówiąc okrąg jest jedynie brzegiem koła, więc jest...

Czytaj w Money.pl