charge-coupled device Urządzenie elektroniczne składające się z siatki elementów czułych na światło, które uwalniają elektrony gdy pada na nie światło. Prawie całkowicie wyparły kliszę fotograficzną z zastosowań astronomicznych.
Centralne Obserwatorium Astronomiczne Polskiej Akademii Nauk. Idea ogólnopolskiego obserwatorium astronomicznego i ośrodka badań astronomicznych powstała w czasie Pierwszego Zjazdu Astronomów Polskich w Odrodzonej Rzeczypospolitej w Toruniu z...
Satelita amerykański przeznaczony do mierzenia mikrofalowego (Lambda 0,10-10mm) promieniowania tła nieba (ang. Cosmic Background Explorer). Wprowadzony na orbitę 18.09.1989 r. pracował od listopada 1989 do 23 grudnia 1993 r. Pomiary COBE wykazały,...
Księżyc Urana, siedemnasty wg kolejności rosnącej od planety. Odkrywca: W. Herschel (1787). Wielka półoś orbity 7,2 mln km, promień 40 km. Caliban jest postacią w "Burzy" Szekspira, ojcem Sycoraxa.
11.12.1863 - 13.04.1941 W 1985 r. studentka, a od 1896 r. asystentka Pickeringa w Obserwatorium Harvarda w Cambridge w USA. Profesor astronomii na Uniwersytecie Harwarda do 1940 r. Współtwórczyni klasyfikacji harwardzkiej widm gwiazdowych. Była...
zob. Kapella
8.06.1625 - 14.09.1712 Astronom francuski pochodzenia włoskiego. Od 1644 r. asystent obserwatorium w Panzonie, we Włoszech; od 1950 r. profesor astronomii na Uniwersytecie w Bolonii. Pierwszy dyrektor Królewskiego Obserwatorium w Paryżu. Uważny...
łac. Cepheus, dop. łac. Cephei, ozn. Cep Gwiazdozbiór okołobiegunowy nieba pn., leżący w pasie Drogi Mlecznej. W Polsce widoczny przez cały rok. Liczba gwiazd widocznych gołym okiem: ok. 60, zajmowany obszar: 588 stopni kw., najjaśniejsza gwiazda:...
łac. Centaurus, dop. łac. Centauri, ozn. Cen Duży gwiazdozbiór nieba pd., położony częściowo w pasie Drogi Mlecznej. W Polsce widoczny częściowo na niebie wiosennym. Liczba gwiazd widocznych gołym okiem: ok. 150, zajmowany obszar: 1060 stopni kw.,...
19.10.1910 - 21.08.1995 Jeden z największych astrofizyków XX w. Urodzony w Indiach, studia uniwersyteckie odbył tam w Madras, doktorat uzyskał w Cambridge (Anglia). Pracował w Obserwatorium Yerkesa Uniwersytetu w Chicago w latach 1937-1995....
Księżyc Plutona, odkryty w 1978 roku (J. Christy). Wielka półoś orbity 19.640.000 km, okres orbitalny 6,387 dni, promień 586 km, masa 1,90e21 kg. Ma porównywalne rozmiary z planetą, którą obiega, co powoduje, że środek masy układu jest ponad...
Zob. nadwyżka barwy
Zob. wskaźnik barwy
Księżyc Urana, czwarty wg kolejności rosnącej od planety. Odkryty w 1986 roku przez VOYAGERA 2. Wielka półoś orbity 61.767 km, okres orbitalny 0,464 dnia, promień 33 km. Cressida jest córką Calchas w dziele "Troilus i Cressida" Szekspira.
łac. Circinus, dop. łac. Circini, ozn. Cir Bardzo mały gwiazdozbiór nieba pd., w Polsce niewidoczny. Liczba gwiazd widocznych gołym okiem: ok. 20, zajmowany obszar: 93 stopnie kw., najjaśniejsze gwiazdy: 3 wielkość gwiazdowa.
Obiekty których orbity sytuują się pomiędzy głównym pasem planetoid a pasem Kuipera. Ich orbity są niestabilne, leżą w odległości do 30 j.a i przecinają orbity planet olbrzymów. Centaury są być może stadium pośrednim między obiektami pasa Kuipera...
Dolna warstwa atmosfery gwiazdowej lub słonecznej, między fotosferą a koroną.
Chmura gazu lub pyłu, która zasłania światło gwiazd i galaktyk za nią leżących.
zob. cykl węglowy
W przybliżeniu 11-letni quasi-periodyczny okres zmian ilości plam słonecznych na powierzchni naszej dziennej gwiazdy. Z ilością plam wiążą się inne formy aktywności Słońca jak protuberancje, rozbłyski, burze radiowe itp.
Seria reakcji jądrowych, prowadzących do przemiany wodoru w hel, w których uczestniczy węgiel, jako swego rodzaju katalizator.
Jeden z wymiarów, który umożliwia rozróżnienie dwóch zdarzeń zachodzących w tym samym punkcie przestrzeni. Odstęp pomiędzy takimi dwoma zdarzeniami jest podstawą pomiaru czasu.
Czas może być rozumiany jako odcinek czasu, trwanie,...
ozn.: t Kąt godzinny punktu równonocy wiosennej (punktu Barana).
Zob. czas wschodnioeuropejski.
Czas obowiązujący w Polsce w okresie miesięcy letnich. Przejście z czasu zimowe na czas letni ma miejsce w ostatnią niedzielę miesiąca. Wówczas dodaje się jedną godzinę do przodu.
Celem wprowadzenia czasu...
Czas obowiązujący w poszczególnych strefach czasowych Ziemi, których jest 24. Strefy określone są poprzez centralny południk będący wielokrotnością 15o długości geograficznej wraz ze strefą rozciągającą się 7,5o w obie strony. Czas obowiązujący w...
Także: czas Greenwich Średni czas słoneczny południka zerowego, przebiegającego przez Greenwich (Londyn). Oznaczenia: UT (Universal Time), GMT (Greenwich Mean Time).
Czas obowiązujący w strefie południka 30o E. Jest on o 2 godziny późniejszy od czasu uniwersalnego. Jest to czas obowiązujący w Polsce w okresie letnim. Oznaczenia: CWE, GMT+2.
Czas obowiązujący w Polsce w okresie miesięcy zimowych. Zob. czas środkowoeuropejski. W wielu krajach obowiązuje zmiana czasu na letni/zimowy określana administracyjne.
Czas obowiązujący w strefie południka 15o E. Jest on o godzinę późniejszy od czasu uniwersalnego. Jest to czas obowiązujący w Polsce w okresie zimowym. Oznaczenia: CSE, GMT+1.
zob. Mars
Gwiazda, która ma niską temperaturę powierzchniową i dużą średnicę w porównaniu ze Słońcem.
zob. molekuła